Atatürk Kültür Merkesi (AKM)
Taksim’de bulunan ve restorasyon çalışmaları 2008’den 2018’e kadar sürmüş olan Atatürk Kültür Merkezi kapılarını 29 Ekim 2021’de ziyaretçilerine yeni görünümüyle açabilmiştir. Logosu ve markalaşması ise ilham kaynağını kendin has bina restorasyonundan almaya yeltenmiş olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapı restorasyon çalışmasını Tabanlıoğlu Mimarlık tamamlamışken markalaşma ve görsel iletişim çalışmasını Gözde Pişkin üstlenmiştir.
AKM’nin logotype’ına eşlik eden Radikal (2013, Nootype) yazı karakteri geometrik sans serif görünümü ile Futura, Neutraface ve türevi karakterler gibi 30’lar dönemi referansını logoya aktarmayı amaçlasa da yazı karakteri üzerine uygulanmış biçimsel müdahalelerle bu referansı güçlendirmek yerine aksine zayıflatmış farklı medyumlar dolayısyıla oluşabilecek mekansal ilişkisini zor duruma sokmuştur. Britanyalı tasarımcı Alan Fletcher’in V&A (Victoria & Albert Müzesi) logosunda uygulanmış form eksiltme yöntemi söz konusu logoyu ne kadar ölümsüz hale getirmişse AKM logosu üzerine uygulanmış bu eksiltme(?)ler de öznesini o kadar kısa süreli zayıf bir tasarım haline getirmiştir. Logo tasarımında sık sık karşılaştığımız bu tarz harf formlarına uygulanan biçimsel müdaheleler tasarımın bunu gerektirdiği alanlarda ne kadar titiz davranılması gerektirdiği mefhumunu akla bu logo özelinde de tekrar getirmiş hatta bu mefhumun altını bir güzel çizmiştir. Harf formlarının eksiltilmiş yerlerine uygulanmış yarım daireler, mekanı ziyaret etmiş biri olarak zihindeki mekan imgesiyle logonun cap height ve baseline kısımlarına yerleştirilmiş olsa da bu konumlama ve boyutlama logonun okunurluğuna g.lge düşürmektedir. Logonun büyütülmüş halinde hesapsız boşluklara yol açan bu yarım daireler küçüldüğünde formlar arasındaki tansiyon ve ilişkisizliği daha da ortaya çıkarıyor. Mekanın tam ismi logotype’ın altına yerleştirilirken geometrik karakterlerin ufak alanlarda uygulanmasıyla yol açabileceği okunurluk problemi göz ardı edildiği gibi harfler arası espasın olabildğine aöık kullanımıyla bu okunamama problemi iyice pekiştirilmiş üstelik minüskül harf kullanımıyla logotype’larda söz konusu olan tutarlılık ve birlik ilkesi de beraberinde .iğnenmiştir.
Pekala bir marka kimliğinin tek öznesini tekil olarak logonun oluşturmadığını da kabul ederek website’ye dair bir kaç söz de edeceğim. Websitesi iyi bir devamlılık örneğini temsil etse de bu devamlılığıyla logoda altını çizdiğimiz espas problemleri, boyutlamalar ve ilişkilnemeleri de beraberinde getirmiş. Bilgi verme a.ısından problemli bir tarafı olmamasına karşın deneyim açısından logodaki nitelikleriyle kullanıcıyı ara ara sekteye uğratıyor. Websitesinde dikkatimi çeken başka bir mesele ise Kurumsal kimlik sayfası içersinde logotype’ın çalışma dosyaları dışında kullanıcıya hiçbir bilginin sunulmamış olması. Bu sayfa içerisinde font kullanımıyla birlikte mekan içerisinde kullanılan işaretleme sistemi ve diğer marka kimliği elemanlarını görmeyi dilerdim. Tasarımcının kimliğine dair bilgiyi bile 3. parti kaynaklar üzerinden edinebildim. Bu tür bilgilerin kurumsal kimlik sayfası içerisinde verilmesi kullanıcı deneyimi açısından çok daha tatmin edici olurdu.
Bu değerlendirmeler öznesinin bi.imsel yergisini ihtiva ederken, nelerden kaçınarak ve nasıl bir tutum takınarak çalışır bir logo ve kimlik tasarlanabileceğine dair fikirler bütünü sunabilir. Pek tabii yol haritası olmaktan ziyade başta da belirttiğim gibi bir eleştiri metni olarak diğer söz konusu tartışmalı logo tasarımları ve markalaşmalar ile dosya konuma devam edeceğim.
Atatürk Cultural Center (AKM)
Located in Taksim and undergoing restoration works from 2008 to 2018, the Atatürk Cultural Center reopened its doors to visitors on October 29, 2021, with a new look. However, its logo and branding attempted to draw inspiration from the unique building restoration. While Tabanlıoğlu Architecture completed the building restoration, branding and visual communication were undertaken by Gözde Pişkin.
The typeface Radikal (2013, Nootype) accompanying AKM's logotype aims to evoke the geometric sans-serif appearance of fonts like Futura and Neutraface, referencing the styles of the 1930s. However, the applied formal interventions on the typeface have weakened rather than strengthened this reference, jeopardizing its spatial relationship due to different mediums. While the method of form reduction employed by British designer Alan Fletcher in the V&A (Victoria & Albert Museum) logo has rendered it timeless, the reductions applied to the AKM logo have transformed it into a weak design with a short lifespan. This manipulation of letter forms reminds us, in the context of this logo, of the meticulousness required in areas where design demands it, underscoring the importance of this principle. The half circles applied to the reduced areas of the letter forms, though placed at the cap height and baseline of the logo in line with the spatial image of the visited space, cast a shadow on the legibility of the logo due to their positioning and sizing. When enlarged, these half circles lead to disproportionate gaps between forms, exacerbating tension and disjointedness. While the full name of the space is placed beneath the logotype, the readability issue stemming from the application of geometric characters in small spaces was overlooked. Furthermore, the excessive use of space between letters has exacerbated the legibility problem, and the use of lowercase letters has violated the principle of consistency and unity typically found in logotypes.
Acknowledging that a brand identity is not solely constituted by its logo, I will also mention a few words about the website. While the website represents a good example of continuity, it has brought forth issues of spacing, sizing, and relationships, as emphasized in the logo. Despite its problematic aspects in terms of providing information, its qualities occasionally disrupt the user experience. Another notable issue on the website is the absence of any information other than the logotype's working files on the Corporate Identity page. I would have liked to see the signage system used within the space and other elements of the brand identity displayed on this page, in addition to information about the designer's identity, which I had to acquire from third-party sources. Providing such information within the Corporate Identity page would have been much more satisfying in terms of user experience.
While containing the formal criticism of its subject, this evaluation can provide a comprehensive set of ideas on how to design a logo and identity by avoiding certain pitfalls and adopting a particular attitude. Rather than serving as a roadmap, as previously mentioned, I will continue this file as a critique text, discussing other controversial logo designs and branding.